شما می‌توانید با افزودن به آن کمک کنید.
راه‌آهن

تجربه و تخصص امپراتوری آلمان در ایجاد و استفاده از خطوط راه‌آهن در روزهای اولیه جنگ روند جنگ را به سود اتحاد مثلث تغییر داد اما این روند پس از اشغال بلژیک به علت عقب بودن تکنولوژی ریلی و تخریب راه‌آهن از سوی دولت این سرزمین متوقف شد و طرح اشلیفن شکست خورد. آلمانی‌ها قصد داشتند خط راه‌آهنی بین برلین و خلیج فارس بکشد که می‌توانست برای انتقال نفت به کار برود، ولی ساخت آن پس از رسیدن به استانبول متوقف شد. آلمان همچنین خط راه‌آهنی در حجاز ساخت ولی قطارهای این خط از سوی لورنز عربستان مورد حمله قرار می‌گرفتند.
نامه‌نگاری در جنگ جهانی اول

جنگ جهانی اول به لحاظ فراوانی نامه‌هایی که میان جبهه و پشت جبهه رد و بدل شد از همه جنگ‌های قبل از آن متمایز است. نامه‌های جنگ جهانی اول کمتر سانسور شده‌اند. در همین رابطه است که دولت رایش آلمان فوراً تدارکات عملی وسیعی برای نقل و انتقال پست را به اجرا می‌گذارد. در پایان سال ۱۹۱۴، یعنی ۵ ماه پس از شروع جنگ روزانه ۱۰۰ واگن قطار نامه‌های مردان و زنان و خانواده‌ها از پشت جبهه را برای سربازان حمل می‌کنند و بالعکس. به‌کارگیری ۸ هزار کارمند رسمی و ۱۳ هزار نیروی کمکی موجب شده بود که نامه‌ها برای رسیدن به دست گیرنده بیش از یک هفته در راه نباشند. مجموعاً در ۵ سال جنگ ۲۹ میلیارد نامه، کارت پستال و محموله پستی میان جبهه و کل شهرهای آلمان رد و بدل می‌شود. طرفه این که از این تعداد ۱۱ میلیارد نامه از جبهه به پشت جبهه بوده، ولی تعداد نامه‌های پشت جبهه به جبهه از ۱۸ میلیارد مورد هم فراتر می‌رفت.[۱۸]
نو آوری ها
انتقال خون

تلاش‌های زیادی در قرن‌های گذشته برای انتقال خون انجام شده بود، اما با واکنش دستگاه دفاعی بدن در بیشتر موارد با از بین رفتن سلول‌های خون همراه بود و مرگ و میر زیادی در پی داشت. در سال 1901 کارل لندشتاینر[۱۹] در اتریش کشف کرد که انسان‌ها گروه‌های خونی مختلفی دارند. در سال 1907 دانشمندی به نام یان یانسکی که اهل چک بود، گروه خونی انسان‌ها را به چهار دسته تقسیم کرد. اولین انتقال خون با خون ذخیره شده در سال 1914 توسط پزشکی بلژیکی به نام آلبرت هاستین صورت گرفت و بعد از آن یک جراح انگلیسی به نام جفری کینز موفق به ساخت دستگاهی متحرک شد که با آن امکان ذخیره خون و استفاده از آن در میدان‌ها جنگ را هموار می‌کرد. با این وجود برای اولین بار یک دکتر آمریکایی به نام آزوالد هوپ رابرتسون در فرانسه هنگام جنگ، بانک خون را تأسیس کرد. این انتقال خون‌های گسترده هنگام جنگ نیازمند سیستمی منظم از پزشکان و پرستاران بود که گروه‌های خونی اهداکنندگان و سربازان را ثبت و ضبط کنند.این پیشرفت‌ها سال‌ها بعد برای نظام پزشکی همه جانبه در سرتاسر جهان مثمر ثمر واقع شد.
کارل لندشتاینر
پیامدهای جنگ جهانی اول
نظم نوین جهانی

جنگ جهانی اول، چهار امپراتوری را نابود ساخت، امپراتوری آلمان تاج و تخت را از دست داد و دولت جمهوری جایگزین آن شد. امپراتوری‌های شکست خوردهٔ اتریش - مجارستان و امپراتوری عثمانی هر دو از هم گسیختند و امپراتوری روسیه نیز به دست انقلابی‌های بلشویک افتاد.

بر خلاف کنگره وین که کشورهای فاتح توانستند نظمی جهانی بر اساس توازن قوا به پشتوانه کنسرت اروپا به وجود بیاورند، کنفرانس ورسای در دست یافتن به توافقی عام و ایجاد بنایی پایدار برای صلح جهانی ناموفق بود. گرچه تلاش ویلسون برای ایجاد جامعه ملل، نوید صلحی پایدار بر اساس امنیت دسته‌جمعی را می‌داد، ولی از آنجا که توافق فاتحان عمیق و همه‌جانبه نبود بلکه مصلحتی موقتی به‌شمار می‌رفت سیستم امنیت دسته‌جمعی نیز جز در سال‌های ۱۹۲۵–۱۹۳۰ برقرار نشد، به ویژه که خود ایالات متحده نیز در آن نقشی نداشت.[۶]
آثار جنگ بر زندگی سیاسی اروپا

جنگ جهانی اول ابعاد جدیدی به نقش دولت‌ها بخشید.[۵] تا قبل از سال ۱۹۱۴ دولت‌ها نقش حداقلی در اداره کشورها داشتند و دولت خوب دولتی در نظر گرفته می‌شد که کمترین مداخله را در زندگی شهروندان خود داشته باشد.[۵]

در سال ۱۹۱۶ م ملی‌گرایان ایرلندی در دوبلین واقع در ایرلند، قیام عید پاک را ترتیب دادند. این شورش با شکست مواجه شد، اما موج مخالفت‌های گسترده علیه حکومت بریتانیا در ایرلند را به راه انداخت. در سال ۱۹۱۹ مجلس ایرلند، حکومت این کشور را «جمهوری» اعلام کرد، و متعاقب آن ۳ سال جنگ بین ارتش جمهوریخواه ایرلند و بریتانیا درگرفت. در سال ۱۹۲۹ ایرلند جنوبی، به عنوان دولت آزاد ایرلند به استقلال واقعی رسید. شش استان در شمال ایرلند جزو پادشاهی انگلستان باقی ماندند که هم‌اکنون با نام ایرلند شمالی شناخته می‌شوند.

وضعیت اقتصادی آلمان پس از جنگ جهانی اول بسیار وخیم شد و نرخ تورم بسیار بالا رفت. در سال ۱۹۲۳، هنگامی که نیروهای فرانسه و بلژیک برای وادار کردن آلمان به پرداخت غرامت جنگی وارد منطقه رور شدند، دولت در اقدامی میهن‌پرستانه، مردم را به مقاومت منفی دعوت کرد. چون افزایش مالیات‌ها مورد پسند عامه نبود، دولت به وسیلهٔ چاپ اسکناس از کارگران کارخانه‌های رور و خانواده‌های آن‌ها حمایت کرد و در همان حال، اجازه داد اعتبارات بانکی با نرخ بهرهٔ بیشتری عرضه شود. در اوج تورم حاصل از این اقدامات، بیش از ۳۰ کارخانه کاغذسازی و ۱۵۰ چاپخانه و دو هزار ماشین چاپ به‌طور شبانه‌روزی برای برآوردن نیاز به پول کار می‌کردند؛ ولی این تدبیرها نیز با شکست مواجه شد، زیرا مقدار پول در گردش از سرعت افزایش قیمت‌ها کمتر بود. اسکناس‌هایی که به مقدار فراوان و با مبلغ اسمی ده‌ها هزار مارک چاپ شده بود، قبل از این که از چاپخانه خارج شود، مجدداً زیر ماشین چاپ می‌رفت و مبلغ اسمی آن به ارقام میلیونی تبدیل می‌شد. کارگران دستمزدهای خود را با کیسه‌های خرید و حتی گاه با چرخ دستی پر از پول و آن هم روزی دو بار دریافت می‌کردند، دستمزد صبح فقط صرف ناهار ظهر می‌شد، زیرا بیم آن می‌رفت نرخ ارز که بعدازظهر اعلام می‌شد، تغییر کند و قیمت‌ها باز هم افزایش یابد. هنگامی که بهای زغال‌سنگ به میزان سرسام‌آوری افزایش یافت، برخی از مردم دستمزدهای بعدازظهر را به جای زغال‌سنگ در اجاق آشپزخانه می‌سوزاندند. سرانجام کار به جایی رسید که با یک دلار آمریکا می‌شد ۴ تریلیون و ۲۰۰ میلیارد مارک آلمان خریداری کرد.[۲۰]

در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ م بسیاری از کشورهای اروپایی از دموکراسی دست کشیدند. حزب نازی هیتلر در آلمان به قدرت می‌رسد و فاشیست‌های موسولینی بر ایتالیا حکومت می‌کنند. در ابتدا بریتانیا و فرانسه کوشیدند با این رهبران سازش کنند. آن‌ها عاقبت در سال ۱۹۳۹ در برابر تهاجم هیتلر ایستادند و اروپا به جنگ جهانی دوم کشیده شد.

در سپتامبر ۱۹۳۹ م، جنگ جهانی دوم در اروپا آغاز شد. رهبر آلمان، آدولف هیتلر، می‌خواست تا رایش سوم به یک قدرت مطلقه در اروپا، تبدیل شود. در ابتدا تاکتیک حملات برق‌آسا موفقیت‌آمیز می‌نمود. اما پس از سال ۱۹۴۳م، قوای متفقین، متشکل از نیروهای شوروی، انگلستان و آمریکا بر آلمان برتری یافتند. سرانجام، آلمان در ماه مه۱۹۴۵م، نه روز پس از خودکشی هیتلر، تسلیم شد. بیش از چهل میلیون اروپایی در این جنگ کشته شدند.
گاه‌شمار جنگ
سال ۱۹۱۴

۲۸ ژوئیه: اتریش - مجارستان جنگ با صربستان را اعلام کرد.
۱ اوت: آلمان جنگ با روسیه را آغاز کرد.
۲ اوت: نظامیان آلمان لوکزامبورگ را اشغال کردند.
۳ اوت: آلمان با فرانسه وارد جنگ شد.
۴ اوت: آلمان به بلژیک که بی‌طرف بود حمله کرد؛ در پاسخ بریتانیا به آلمان اعلام جنگ داد.
۱۰ اوت: اتریش - مجارستان با روسیه وارد جنگ شد.
۱۲ اوت: بریتانیا و فرانسه به اتریش - مجارستان اعلام جنگ کردند.
۲۳ اوت: ژاپن با آلمان وارد جنگ شد.
سپتامبر: پیمان اتحاد توسط فرانسه، بریتانیا و روسیه امضاء شد.
۹ اکتبر: بلژیک پس از محاصره آنتورپ توسط نظامیان آلمان سقوط کرد.
۲۹ اکتبر: امپراتوری عثمانی به طرفداری از آلمان و اتریش - مجارستان وارد جنگ شد.
۲ نوامبر: امپراتوری روسیه به امپراتوری عثمانی اعلان جنگ داد.
۵ نوامبر: فرانسه و بریتانیا با امپراتوری عثمانی وارد جنگ شدند.

سال ۱۹۱۵

۲۴ آوریل: واقعه نسل‌کشی ارمنی‌ها توسط دولت عثمانی.
۲۲ آوریل: استفاده از گاز شیمیایی توسط المان.
۲۵ آوریل: لشکرکشی گالیپولی آغاز شد.
۲۶ آوریل: ایتالیا به‌طور مخفیانه پیمان لندن را امضاء کرد.
۲۳ می: ایتالیا به اتریش-مجارستان اعلام جنگ کرد.
۱۴ اکتبر: بلغارستان به صربستان اعلام جنگ نمود و به طرفداری از آلمان و اتریش - مجارستان وارد جنگ شد.

سال ۱۹۱۶

۹ مارس: آلمان به پرتغال اعلام جنگ داد.
۱ ژوئیه:نبرد سم آغاز می‌شود
۲۷ اوت: رومانی با اتریش - مجارستان وارد جنگ شد.
۲۸ اوت: ایتالیا با آلمان وارد جنگ شد.

سال ۱۹۱۷

۱۶ ژانویه: آلمان به مکزیک تلگراف۱ زیمرمن را فرستاد، و پیشنهاد متحد شدن در مقابل ایالات متحده را داد.
۶ آوریل: ایالات متحده با آلمان وارد جنگ شد.
۲۷ ژوئن: یونان به طرفداری از متفقین وارد جنگ شد.
۱۴ اوت: جمهوری چین با آلمان وارد جنگ شد.
۲۶ اکتبر: برزیل با آلمان وارد جنگ شد.
۷ دسامبر: ایالات متحده آمریکا با اتریش - مجارستان وارد جنگ شد.

سال ۱۹۱۸

۱۱ نوامبر: پیمان صلح امضاء شد، جنگ جهانی اول پایان یافت.

جستارهای وابسته
نشان درگاه درگاه تاریخ

جنگ جهانی
جنگ جهانی دوم
خط دفاعی ماژینو
جنگ لهستان-شوروی
مطبوعات جنگ جهانی اول
پرتغال در جنگ جهانی اول
هواپیما در جنگ جهانی اول
نقش زنان در جنگ‌های جهانی
استفاده از گازهای شیمیایی در جنگ جهانی اول
فهرست متفقین و نیروهای محور در جنگ جهانی اول
فهرست نبردهای جنگ جهانی اول
نبرد گالیپولی

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جنگ جهانی اول موجود است.
منابع

"British Army statistics of the Great War". 1914-1918.net. Retrieved 13 December 2011.
Figures are for the British Empire
Figures are for Metropolitan France and its colonies
Tucker & Roberts 2005, p. 273
FINDLEY، CARTER VAUGHN (۲۰۱۱). Twentieth-Century World. Wadsworth.
نقیب‌زاده، احمد، تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل، نشر قومس، ۱۳۸۸: تهران.
Totten, Samuel, Paul Robert Bartrop, Steven L. Jacobs (eds.) (2008), Dictionary of Genocide, Greenwood Publishing Group, p. ص ۱۹, ISBN 0-313-34642-9
Noël, Lise (1994), Intolerance: A General Survey, Arnold Bennett, p. ص ۱۰۱, ISBN 0-7735-1187-3
Schaefer, T (ed.) (2008), Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society, Los Angeles: SAGE Publications, p. ص ۹۰
Ralph J. Henham, Paul Behrens (2007), The criminal law of genocide: international, comparative and contextual aspects, p. ص ۱۷
See Levon Marashlian (۱۹۹۱)، Politics and Demography: Armenians, Turks, and Kurds in the Ottoman Empire، Cambridge, Massachusetts: Zoryan Institute
David Gaunt, "The Assyrian Genocide of 1915", Assyrian Genocide Research Center, 2009
Nikolaos Hlamides (3دسامبر2008), The Greek Relief Committee: America’s Response to the Greek Genocide, Genocide Studies and Prevention, p. صص ۳۸۳–۳۷۵ Check date values in: |سال= (help)
Bruinessen, Martin van (1994). "Genocide in Kurdistan? The Suppression of the Dersim Rebellion in Turkey (1937-38) and the Chemical War Against the Iraqi Kurds (1988)". In Andreopoulos, George J. Genocide: Conceptual and Historical Dimensions (PDF). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. pp. ۱۴۱–۱۷۰.
David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, Mayıs 2004, s.209
"Alevi-CHP rift continues to grow after Öymen remarks". Todays Zaman. 24 November 2009.
Majd Mohammad Gholi. 2003 The Great Famine and Gencide in Persia 1917-1919, University press of America
از جبهه به آن دختر نامه ننویس؛ نامه‌نگاری در جنگ جهانی اول بی‌بی‌سی فارسی
"کارل لندشتاینر". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2018-11-06.

تاریخ اقتصادی و اجتماعی اروپا، فرانک ب. تایپتون و رابرت آلدریچ، ترجمه کریم پیرحیاتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵، جلد اول، صفحهٔ ۲۲۹

First World War.com «تاریخ چند رسانه‌ای جنگ جهانی اول»
ارتش بریتانیا در جنگ جهانی اول
جنگ جهانی اول، جنگ‌ها و نبردها
دانشنامه جنگ جهانی اول
اسناد بایگانی جنگ جهانی اول
ارتش آلمان در جنگ جهانی اول

پیوند به بیرون

صفحه ویژه بی‌بی‌سی فارسی: صدمین سالگرد آغاز جنگ جهانی اول بی‌بی‌سی فارسی
آنچه گذشت، ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴؛ روزی که دنیا را تغییر داد: لحظه به لحظه تا جنگ جهانی اول بی‌بی‌سی فارسی
سارایوو و پیام وحدت در یکصدمین سالگرد آغاز جنگ جهانی اول یورونیوز
مراسم ویژه آغاز جنگ جهانی اول درسارایوو برگزار شد یورونیوز
سارایوو میزبان گردشگران در یکصدمین سالگرد آغاز جنگ جهانی اول یورونیوز
موفقیت ۱۰ اختراع مدیون جنگ جهانی اول بی‌بی‌سی فارسی

[نمایش]

نبو

تاریخ اروپا
[نمایش]

نبو

روسیه
[نمایش]

نبو

جنبش آزادی بخش ملی ارمنی


[نمایش]

نبو

توماس وودرو ویلسون
[نمایش]

نبو

Australasian and Australian Championships mens singles champions
[نمایش]

نبو

قهرمانان بخش انفرادی مردان مسابقات تنیس ویمبلدون
[نمایش]

نبو

قهرمانان بخش انفرادی مردان تنیس آزاد استرالیا
[نمایش]

نبو

قهرمانان بخش انفرادی زنان تنیس ویمبلدون
[نمایش]

نبو

قهرمانان بخش انفرادی زنان تنیس آزاد فرانسه
[نمایش]

نبو

قهرمانان بخش انفرادی مردان تنیس آزاد فرانسه
رده‌ها:

توماس وودرو ویلسونجنگ جهانی اولتاریخ اتریش-مجارستانتاریخ صربستانتاریخ نوین ایتالیاتاریخچه ایالات متحده آمریکا (۱۸۶۵-۱۹۱۸)جمهوری سوم فرانسهجنگ‌های آفریقای جنوبیجنگ‌های آلمانجنگ‌های اتریشجنگ‌های ارمنستانجنگ‌های استرالیاجنگ‌های امپراتوری عثمانیجنگ‌های ایالات متحده آمریکاجنگ‌های ایتالیاجنگ‌های ایرلندجنگ‌های با شرکت ایتالیاجنگ‌های برزیلجنگ‌های بریتانیاجنگ‌های بلژیکجنگ‌های بلغارستانجنگ‌های پاناماجنگ‌های پرتغالجنگ‌های تایلندجنگ‌های تایوانجنگ‌های جمهوری آذربایجانجنگ‌های چکسلواکیجنگ‌های رودزیاجنگ‌های روس و ترکجنگ‌های روسیهجنگ‌های رومانیجنگ‌های ژاپنجنگ‌های سری لانکاجنگ‌های سودانجنگ‌های صربستانجنگ‌های فرانسهجنگ‌های کاستاریکاجنگ‌های کاناداجنگ‌های کرواسیجنگ‌های کرهجنگ‌های کوباجنگ‌های گواتمالاجنگ‌های لیبریاجنگ‌های مالتجنگ‌های مجارستانجنگ‌های مونته‌نگروجنگ‌های نپالجنگ‌های نیکاراگوئهجنگ‌های نیوزیلندجنگ‌های هائیتیجنگ‌های هند بریتانیاجنگ‌های هندوراسجنگ‌های یوناندوره ادواردیانستیزه‌های جهانیصربستان در دهه ۱۹۱۰ (میلادی)